တၢ်နာ်လၢအမူ၀ဲ
စဲၣ် (မ) အပၢ် ဘၣ်ထွးထီၣ်ဃ့ၢ်ပူၤအသးသမူအဂီၢ်‚ ဖဲသုးဟံးဆူၣ်ထံကီၢ် တၢ်စိတၢ်ကမီၤ တဘျီအခါလီၤႉ လၢတၢ်ဟဲနုာ်တအိၣ်ဘၣ်တကီၢ်ခါအပူၤၣ်ၢ်၀ဲဆူအအိၣ်လီၤႉ တၢ်ဟ့ၣ်လၢ အအုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤသးသမူ ဒိးန့ၢ်၀ဲလၢ ပှၤစီစၣ်တဂၤအအိၣ်အံၤ တုၤလီၤတီၤလီၤဒိၣ်ဒိၣ်ကလဲာ်လီၤႉ ‘တၢ်တနွံအံၤ ပကလဲၤဆူပှၤအံၤအတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်’ အမိၢ်တဲထီၣ်၀ဲဒ်န့ၣ်လီၤႉ စဲၣ် (မ) အတၢ်သးထီၣ်တဖၣ် စးထီၣ်စၢ်လီၤ၀ဲလီၤႉ ဒီးလၢခံကတၢၢ်န့ၣ်ၣ်လီၤႉ
ဖဲစီၤယၤကိာ် ကွဲးဘၣ်ဃး တၢ်လိၣ်လၢတၢ်အိၣ်မူအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်တီသးရၠာစးၤ လၢ အပၣ်ထွဲဃုာ်ဒီး တၢ်အၢၣ်လီၤ တၢ်နာ်ကစၢ်ယ့ၣ့်ှှူးန့ၣ်ၣ်လီၤႉ ‘‘ဒီးဒီပုၢ်၀ဲၢ်မုၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ‚ ဒီပုၢ်၀ဲၢ်ခွါမ့ၢ်ဂ့ၤ မ့ၢ်အိၣ်ဘ့ၣ်ဆ့ ဒီးအတၢ်အီၣ်တနံၤအဂီၢ်တနံၤအဂီၢ် မ့ၢ်တအိၣ်ဘၣ်ဒီးၣ်‚ ဘၣ်ဆၣ်ဒီး သုမ့ၢ်တဟ့ၣ်ဘၣ် တၢ်လၢအ့ကၢးဒီးအနီၢ်ခိဘၣ်ဒီးၣ် လီၣ်ဖျါထီၣ် ပတၢ်နာ်အမ့ၢ်အတီလီၤႉ လီၤလီၤဆီဆီၣ်သိးတဖၣ် ဒိၣ်ဘၢပှၤလၢ အဃုထၢတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်တဖၣ်အဂီၢ်သ့၀ဲလီၤႉ မ့မ့ၢ် လၢထး စဲၣ် (မ) အဂ့ၢ်န့ၣ်‚ အ၀ဲကဲထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၠာစးၣ်တဂၤၣ် အ၀ဲကကိး ပှၤလၢအမၤစၢၤအ၀ဲသ့ၣ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်လၢ ‘‘ ာ်ၠစၠ ့ၠစနျႉ ’’ လီၤႉ အခဲအံၤ အ၀ဲသ့ၣ်ညါပှၤအံၤ ဒ်အမ့ၢ် အနီၢ်သးအပၢ်-…
ယူာ်ဃီၤတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်ဆူပှၤဂၤအအိၣ်
ပဖိခွါဖိ တချုးလၢ ပလုၢ်ဖိအီၤဒံးဘၣ်ၣ်လီၤႉ တချုးပဟးထီၣ်လၢ အိၣ်တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဒီး က့ၤကိးအီၤဆူဟံၣ်န့ၣ်‚ ပမၢအပာ်ဖှိၣ်ထီၣ်အတၢ်ဖိတၢ်လံၤတဖၣ်လီၤႉ လီၤသးအုးဒိၣ်မးလီၤၢ်အကူအသိးဒီး ဆီတလဲဒုးကၤ ထီၣ်ဆ့ကၤလၢ ပဟဲစိာ်န့ၢ် အဂီၢ်ၢ်တၢ်ကူတၢ်သိးတနီၤ လၢပှၤဂၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးလီၤႉ ယသးဘၣ်ဒိလၢ အ၀ဲအိၣ်ဒီး တၢ်စှၤကိာ်ဧိၤၢ်သးလီအတၢ်လိၣ်ခဲလၢာ်အဂီၢ်လီၤႉ
စှၤနံၣ်ပူၤကွံာ်လီၢ်ခံၣ်လီၤႉ ပမ့ၢ်ဆိကမိၣ်ထီၣ် အ၀ဲအဂံၢ်ထံးလၢ ခါလၢအပူၤကွံာ်န့ၣ်ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဒ်သိးသိး ဒီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဆိတဖၣ်အခါလီၤ/ ‘‘ဒီးတၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်ဒိၣ်မး အိၣ်လၢ အ၀ဲသ့ၣ် ခဲလၢာ်အလိၤလီၤႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤၣ်ၣ်‚ မ်ယွၤအဘျုးအဖှိၣ် ဒိၣ်မး မၤတၢ်လၢပပူၤအဃိ‚ ပကဟ့ၣ်ဆၢက့ၤတၢ်ဒ်အ၀ဲသ့ၣ် မၤတ့ၢ်၀ဲအသိးၣ်တက့ၢ်ႉ တၢ်အံၤ မၤကဲထီၣ်ပှၤလၢ ကစၢ်ယွၤအဘျုးအဖှိၣ်တၢ်ပူၤတၢ်တ့ၤ ဒ်ပမ့ၢ်ပှၤစူၢ်က့ၤနာ်က့ၤ တၢ်လၢ ယ့ၣ့်ှှူးခရၠာစးံာ်အပူၤ‚ ‘လၢသူၣ်လၢသးတဖျၢၣ်ဃီအပူၤ’ လီၤ (း၃၂) ႉ
ဖဲပနၢ်တပၢၢ်အခါ
‘‘ယတနၢ်ပၢၢ်ယွၤအတၢ်ကူၣ်ကျဲၤဘၣ်ႉ ယအးလီၤယတၢ်အိၣ်မူလၢအစုပူၤ ခဲလၢာ်လီၤႉ ဒီးတၢ်အံၤ မၤအသးဒီးယၤလီၤ’’ႉ တၢ်အံၤမ့ၢ်ဖိခွါတဂၤ အတၢ်ကစီၣ်လၢ ဆှၢဆူအမိၢ် အအိၣ်ၢ်မၤနၢၤလၢ ကကဲထီၣ်ဘၣ် ပှၤလိာ်ကွဲ တၢ်ဃ့ၢ်တၢ်စံၣ် စဲၣ်နီၤတဂၤ လီၤမၢ်န့ၢ်အီၤ တစိၢ်ဖိအခါလီၤႉ ပ၀ဲကိးဂၤဒဲး ပကွၢ် ဆၢၣ်မဲာ်ဘၣ်ဒီး တၢ်လၢအတမုၢ်လၢ်၀ဲ‚ တၢ်လဲၤခီဖျိလၢအမၤတံာ်တာ်ပသးတဖၣ်ၣ်လီၤႉ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတဂၤ မၤတဲာ်ကွံာ် အတၢ်ရၠာစး့လိာ်ဘၣ်ထွဲ တအိၣ်ဒီးတၢ်တဲသ့ၣ်ညါနီတမံၤ‚ တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ခ@ အတၢ်လဲၤထီၣ်လဲၤထီတဖၣ် ဆိကတီၢ်ဒီး ဘျံးကဒါက့ၤသး‚ ခီပနံၣ်တခါ သူၣ်ဆီလီၤက့ၤအသးလၢ တၢ်တမုၢ်လၢ်အပူၤ‚ သးသမူတၢ်လဲလိာ်လၢ အမၤဖုးမၤပျီၢ်သး တဖၣ် ကဲထီၣ်၀ဲလီၤႉ
လံာ်ယိၤဘး ၁-၂ အပူၤၣ်ၣ် တၢ်ကိၢ်တၢ်ဂီၤတအိၣ်ဘၣ် မ့ၢ်အိၣ်တဂၤဂၤန့ၣ်ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်စီၤယိၤဘးလီၤႉ ‘‘ဒီးပှၤတဂၤန့ၣ် မ့ၢ်ပှၤလၢအပှဲၤဒီး အတီအလိၤၣ် တမၤအသး ဒ်ပအဲၣ်ဒိးမၤအသးအသိးထီဘိဘၣ်ၣ်’’ (၂း၉) ‚ စီၤယိၤဘးအတၢ်ကတိၤတဖၣ်လၢ အစံးလၢအမါအံၤ အိၣ်ဒီးတၢ်ကူၣ်သ့‚ ဟ့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤလၢ အဘျုးအိၣ်‚ ဒီး့ကၢး၀ဲဘၣ်၀ဲလၢပဂီၢ်စ့ၢ်ကီး‚ ဖဲတၢ်မၤအသးတဖၣ် ဒိၣ်ဂ့ၤဆံးဂ့ၤၢ်မးတၢ်ဂ့ၤ လၢ ယွၤအစုပူၤၢ်ဘၣ်တၢ်အၢဘၣ်ဧါႉ လၢတၢ်အံၤခဲလၢာ်အပူၤန့ၣ်ၣ်…
တၢ်အဲၣ်အန့ဆၢၣ်အမ့ၢ်အတီ
ဖဲ ‘‘တၢ်ဆါကိၣ်ရၠာစးိၣ်နၣ်အတၢ်ကးတံာ်’’ ဆၢကတီၢ်ပူၤခါၢ် ဘၣ်ဆိကတီၢ်၀ဲအဃိ ကျိၣ်စ့အတၢ် ဟဲနုာ်တအိၣ်လၢအလါတဖၣ်အလါန့ၣ်လီၤႉ ဘၣ်တနံၤ ကၠဲၢ်ရၠာစးံၣ် ဒိးန့ၢ်လံာ်တၢ်ကစီၣ်လၢအတံၤသကိးတဂၤအအိၣ်‚ မၢအဟဲထံၣ်အီၤ ဖဲတံၤသကိးအံၤ မၤတၢ် အတၢ်သူၣ် ထီၣ် ဖဲဟါ ၆း၀၀ နၣ်ရၠာစးံၣ်အဆၢကတီၢ်လီၤႉ ကၠဲၢ်ရၠာစးံၣ် တသ့ၣ်ညါတၢ်ဂ့ၢ်လီၤတံၢ် ဘၣ်ဆၣ်ၣ် သိလ့ၣ်တဖၣ် စးထီၣ်ဟဲနုာ်လီၤ တဆိ၀ံၤတဆိ ဆူ သိလ့ၣ်သန့လီၤႉ ပှၤနီသိလ့ၣ်လၢသိလ့ၣ်အဆိကတၢၢ်တဆိအပူၤ ပာ်လီၤ ‘စုစိာ်ကု’ တဖျၢၣ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်အBတဲၤကပၤလီၤႉ တၢ်န့ၢ်၀ံၤ သိလ့ၣ် ဟဲတဆိဘၣ်တဆိ ကအိၣ် အဆိ ၅၀ လီၤႉ ပှၤအိၣ်လၢသိလ့ၣ်အပူၤတဖၣ် ၀ံၢ်၀ၢ်အစုဆူ ကၠဲၢ်ရၠာစးံၣ်အအိၣ်‚ မ့တမ့ၢ် ကိးထီၣ်‘ဟဲလိၣ်’‚ အိၣ်ကတီၢ်ဖဲစုစိာ်ကုအလီၢ် ဒီးဖၢနုာ်လီၤ‘ခး’ မ့တမ့ၢ် ‘စ့’လီၤႉ တနီၤ ဟ့ၣ်လီၤအကျိၣ်စ့ဆၢၣ်လၢ စီၤပီလူးသိၣ်လိ၀ဲန့ၣ် မ့ၢ် ‘‘တၢ်ဘၣ်ဟ့ၣ် လီၤသးၢ်အသ့ဟ့ၣ်၀ဲတက့ၢ်’’ ဒ်သိး အ၀ဲသ့ၣ် မၤပှဲၤပှၤတၢ်မၢဖိတဖၣ် ဒီးပှၤဂုၤပှၤဂၤတဖၣ် အတၢ်လိၣ်ကန့ၢ်၀ဲအဂီၢ်လီၤ (၂ ကရၠာစးံၣ် ၈း၃)…
တၢ်ဒီနၢ်အတၢ်ကဲထီၣ်လိၣ်ထီ
‘‘ဟဲတကီၢ်ခါၣ် မ့ၢ်တၢ်ကတိၤ အဆိကတၢၢ်လၢ ဟါရၠာစးီကီၣ်တၢၣ်‚ ပှၤဖီၣ်တၢ်ကစီၣ်လၢ ှ ူ့ှ ဃၠမစၠအ့ငၠ အပူၤၢ်၀ဲလၢကဘီဖးဒိၣ်လီၤဘျၢၣ် Tငအၠညငခ အအိၣ်‚ ဖဲ ၁၉၁၂ နံၣ် လါအ့ြဖ့ၣ်၁၅ သီ ဂီၤဂီၤ ၁၂း၂၅ နၣ်ရၠာစးံၣ်အကတီၢ်လီၤႉ ကၣ်ပၢၣ်သံယါ‚ ကမ့ၢ်ကဘီအဆိကတၢၢ်လၢ လီၤဘျၢၣ်၀ဲၣ်၀ံၤလၢခံၣ်‚ ကဘီဖးဒိၣ်ကၣ်ပၢၣ်သံယါအကဘီခိၣ် အၢၣ်သၢၣ် ရၠာစးီးစ်Bထီၣ်ၣ် အိၣ်လၢအဒၢးပူၤလံၣ်တမ့ၢ်အ၀ဲကနၢ်ဟူတၢ်ကစီၣ်လၢၤဘၣ်’’ႉ
တၢ်ဒီနၢ်ၣ် အဘျုးအိၣ်၀ဲ ႉႉႉ လီၤဆီဒၣ် တၢ်ဒိကနၣ် ကစၢ်ယွၤ လီၤႉ ပှၤကွဲးထါစံးပ့တၢၤ ၈၅ၣ် ယကဒိကနၣ် လီၤႉ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ ကတိၤတၢ်မုာ်ဒီး အပှၤဂီၢ်မုၢ်ဒီးအပှၤစီဆှံလီၤႉ ႉႉႉ မ့ၢ်မးအတၢ်အုၣ်က့ၤ ခီၣ်က့ၤ အိၣ်ဘူးဒီး ပှၤလၢအပျံၤအီၤ ဒ်သိးတၢ်လၤကပီၤ ကအိၣ်ကဆိးလၢ ပထံပကီၢ်အပူၤလီၤ’’ (း၈-၉) ႉ အ၀ဲသ့ၣ် အတၢ်ဟ့ၣ်ပလီၢ်န့ၣ် လီၤသးဘၣ်ဒိ‚ အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ အ၀ဲသ့ၣ် အပၢ်ဒိၣ် စီၤကိးရၠာစးး ထီဒါကစၢ်ယွၤၣ် အိၣ်၀ဲ တဘ့ၣ်ႉ…